رسومات شب یلدا در بوشهر قدیم/ خرید پرتقال یلدا از کشتی لبنانی‌ها+ عکس
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۵۳۶۶۲
خبرگزاری فارس - بوشهر، حسن احمدی: شب یلدا یک دستاورد علمی برای ایرانیان به همراه داشت اما در بطن آن یک میراث فرهنگی ارزشمند نهفته است. هر چند متأسفانه با تحریفاتی طی سالیان اخیر همراه بوده اما بی شک اصالت و ارزش‌های آن نشان از هویت ما ایرانی‌هاست.
در استان بوشهر با موزاییک فرهنگی منحصر به فرد و مملو از اقوام و سنن متنوع روبرو هستیم که در اوج سادگی همراه با زیبایی و به وجود آورنده حس آرامش بوده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
یکی از ویژگی های جذاب سبک زندگی خانواده های بوشهری، آداب و رسومی ساده و البته متنوع و زیبا بوده که متناسب با محیط اطراف خود شکل گرفته است. این آداب و رسوم در مراسمات متنوع سال خود را نشان میداد و ارمغان آن دل های خوش و آرامش بود. به بهانه یلدا سفری به بوشهر قدیم کردیم و از آداب و رسوم آن زمان با مطلعین محلات به گفتگو نشستیم.
با الهه غریب زاده همراه شدیم تا سفری به گذشته داشته باشیم و مجموعه‌ای از سنن که در شب یلدا و یا چله خودنمایی می‌کند را بشنویم. غریب زاده مدرس دانشگاه، پژوهشگر حوزه آداب و رسوم فرهنگی و مؤلف کتاب میراث، جلوه‌ای از تاریخ، اصطلاحات و فرهنگ شفاهی دریانوردی و کتاب میراث معنوی ایران و جهان است.
یلدا در محلات قدیمی بوشهر
این پژوهشگر بوشهری گنجینه‌ای از مصاحبه‌های شفاهی با قدیمی‌ها و مطلعین چهارمحل و دیگر محل‌های قدیمی بوشهر دارد که از شب یلدا روایت‌های متنوعی دیده می‌شود.
در یکی از این روایت‌ها از بوشهر قدیم، خانم بلادی از بانوان محله بهبانی، از تنوع کم میوه جات و آجیل و صیفی جات می‌گوید. وی در توصیف شرایط زندگی مردم بوشهر قدیم گفت: در آن زمان قدرت خرید اکثر مردم پایین بود و مواد غذایی به راحتی در دسترس نبود و مردم در سال ۱۳۴۸، پرتقال را از کشتی‌های که حامل بار از لبنان بودند، می‌خریدند.
پشمک و نارنگی پایه ثابت شب یلدا
خانم زیبا راستیان از قدیمی‌های محله دهدشتی درباره وجه تسمیه واژه " چِلّه " می‌گوید: اول دی ماه، اول چِلّه بزرگ است که به مدت ۴۰ روز تا ۱۰ بهمن ماه ادامه میابد. در این مدت ما با سرمای خاصی مواجهیم. از ۱۰ بهمن ماه تا حدوداً ۲۰ اسفند ماه دوره زمانی چِلّه کوچک است چلّه‌ای همراه با اندکی افزایش دما.
وی ادامه می‌دهد: مادرم در مورد یلدا نشینی در گذشته تعریف می‌کرد؛ سینی‌هایی را با پشمک و نارنگی و آب نبات‌های رنگی تزیین می‌کردند و در شیرینی فروشی‌ها عرضه می‌شد. چون رسم بوشهری‌ها این بوده که پشمک و نارنگی را باهم می‌خوردند. آجیل شیرین بر سر سفره‌ها خود نمایی می‌کرد و بوشهری‌ها از آجیل‌های شور و نمک دار در این شب پرهیز می‌نمودند و بیشتر تمایل داشتند که آجیل‌هایی مختلط با کشمش و انجیر و باسلُق میل کنند.
راستیان بیان داشت: در نیم قرن اخیر به مانند امروز، میوه و هندوانه و انار به‌راحتی در دسترس مردم بوشهر قرار نمی‌گرفت و از تجملات، سفره‌های هفت رنگ و زرق و برق‌های امروزی خبری نبود. همه چیز بسیار ساده و در عین صمیمیت برگزار می‌گردید. در گذشته، به خاطر نبود امکانات جاده‌ای، سردی هوا و مشغله کاری امکان این بود که ارتباط دوستان و خویشاوندان به سردی بگراید اما این دورهمی ها با مؤلفه های که ذکر شد گرمابخش خانه‌ها در قلب زمستان بود.
خانم پری ارفعی از قدیمی‌های جفره ماهینی درباره یلدا این‌گونه می‌گوید: در جفره، شُو نشینی های مجلل و سفره‌های رنگین، رایج نبود. در بعضی از خانواده‌های مرفه، اعضای خانواده دورهم می‌نشستند و گاهی آجیل میل می‌کردند. در زمستان در بوشهر هندوانه کمتر بفروش می‌رسید و یلدا مثل امروز پر زرق و برق نبود.
خانم ایزدبخش از قدیمی‌های سنگی و عسلی روایتی متفاوت دارد. وی اظهار داشت: ما اصلاً مراسم شب یلدا نداشتیم و زمانی که معلم شدم برای اولین بار از همکارانم شنیدم.
شُو نشینی جذاب با خیام خوانی
غریب زاده خاطره گویی یا قصه خوانی را یکی دیگر از آداب این شب در چند دهه اخیر عنوان کرد و افزود: همزمان با وزش بادهای محلی خلیج فارس در این ایام و مصادف با شب یلدا، که طولانی‌ترین شب سال است، خانواده‌ها به دور هم جمع می‌شوند و با داستان سرایی و خاطره گویی شُو نشینی جذابی را رقم می‌زنند. خوانش داستان‌های قدیمی امیر ارسلان نامدار، یوسف و زلیخا، رستم و سهراب و تفأل به دیوان حافظ از نمونه‌های داستان سرایی و خاطره گویی و شعرخوانی در گذشته بود. بی شک در این دیار، خیام خوانی از گونه‌های رایج و مطرح موسیقی محفلی، مسرت بخش محفل‌ها و دور همی‌ها است.
سادگی سفره‌های زمستانه بوشهری‌ها
مؤلف کتاب میراث معنوی ایران در ارتباط با سادگی سفره‌های زمستانه بوشهری‌ها بیان داشت: با توجه به جایگاه غذاهای سنتی و اصیل بوشهری در مَطبخ خانه‌ها، محصولات وابسته به خرما نظیر ارده و شیره با خرما، غذاهایی با ترکیب چغندر (پَهتی)، حلوا راشی و برنجوش (نوعی غذای سنتی) سفره بوشهری‌ها را زمستانه می‌گرداند. تنقلات مانند کاذو با پوست، نوعی آجیل به نام اَنچیچک (انچوچک / انچوچه: نوعی تخمه بو داده شده)، پشمک مرغوب و نوعی نارنگی که فصل برداشت کوتاهی داشت، گاهی انار و هندوانه، پختن آش رشته و شلغم و نخود گرم دیگر اقلام موجود در دورهمی های زیبای زمستانه در گذشته بود.
پاسداشت فرهنگی سنت سادگی در شو چله
غریب زاده در حوزه پاسداشت فرهنگی شو چِلّه تصریح کرد: این روزها با مقوله جزیره‌ای شدن مراسم‌های این شب و تغییر رویکرد دورهمی ها و عدم تمرکز و جمع شدن فرزندان در منزل بزرگان خانواده، تغییر نوع پوشش افراد، نوع اغذیه متفاوت که بعضاً از سایر فرهنگ‌ها به عاریت گرفته شده است و یا حتی برگزاری همزمان سایر جشن‌ها (عقد، نامزدی، ازدواج، تولد و مهمانی‌هایی با سبک امروزی و غیره) با این شب، بر اصالت و اهمیت این فرهنگ و میراث ماندگار سایه افکنده است.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر حفظ هنجارهای صحیح که زمینه ایجاد آرامش را در خانواده و جامعه فراهم می‌کند، افزود: در توسعه تمدن انسانی، درک نیاز امروز مخاطب، همراه شدن با مدل امروز جوامع پیشرفته و خلاقیت در تغییر نگرش‌های فرهنگی و اجتماعی اتفاقی انکار ناپذیر است. اما بهتر بود با بِکر نگه داشتن آیین‌های اصیل، سنت‌های ارزشمندمان را از ورود مدرنیته در امان نگه داریم و حس‌های زیبای این سنت‌ها را نه تنها در قاب تصاویر امروزی بلکه به عنوان سندی فرهنگی به آیندگان انتقال دهیم. چرا که ما بر این باوریم هدف از این قبیل مناسبت‌ها و دورهمی ها تشکیل زنجیره‌ی فرهنگی نظیر کوتاه کردن فاصله‌های اجتماعی، صمیمیت خویشاوندی و تقویت انسجام بنیان خانواده، توسعه فرهنگ صله رحم و نمود خرده فرهنگ‌هایی است که در گذشته توسط بزرگان خانواده‌ها به‌صورت ناملموس انجام می‌گرفت و نشاط گروهی را رقم می‌زد.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: شب یلدا شوچله بوشهر رسومات شب یلدا خیام خوانی بوشهر قدیم خانواده ها غریب زاده دورهمی ها بوشهری ها قدیمی ها شب یلدا سفره ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۵۳۶۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مقام نظامی لبنانی: حمله احتمالی به رفح جبهه‌های مقاومت را شعله‌ورتر خواهد کرد
مقام نظامی لبنان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار داشت، عملیات رژیم صهیونیستی علیه رفح در صورت وقوع، منجر به کشتارهای بیشتر و بحران انسانی بزرگی خواهد شد که ضمن برانگیختن خشم گسترده جهانی، جبهه‌های مقاومت را شعله‌ورتر خواهد ساخت.
ژنرال «منیر شحاده»، رئیس سابق دادگاه نظامی لبنان و هماهنگ کننده سابق دولت لبنان در سازمان ملل (یونیفیل) در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تصمیم رژیم صهیونیستی برای حمله به رفح و خطرات انسانی آن در صورت نپذیرفتن توافق آتش‌بس مورد تایید حماس که روز دوشنبه توسط اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس اعلام شد، گفت: ماه‌هاست که از بسیاری از مقامات اسرائیلی می‌شنویم که آماده انجام عملیات نظامی در رفح هستند و نخست‌وزیر اسرائیل دستور انجام این عملیات را به ارتش داده است و می‌شنویم که «بتسلئیل اسموتریچ» وزیر دارایی و «ایتامار بن گویر» وزیر امنیت داخلی این رژیم بر اجرای این عملیات تاکید و نتانیاهو را تهدید می‌کنند که اگر آن را انجام ندهد استعفا می‌کنند. همچنین از زبان بسیاری از مقامات غربی می‌شنویم که از اسرائیل خواسته‌اند این عملیات را انجام ندهد زیرا موجب کشتارهایی خواهد شد و اینکه راههای دیگری نیز وجود دارد یا از مقامات آمریکایی می‌شنویم که اسرائیل باید قبل از انجام این عملیات رفح را از غیرنظامیان تخلیه کند.
وی گفت: در هر صورت، انجام چنین عملیاتی در منطقه‌ای به وسعت حدود ۵۰ کیلومتر مربع که در آن حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار غیرنظامی در فضای باز ازدحام کرده‌اند، در صورت وقوع به کشتارهای بزرگ منجر خواهد شد.
شحاده اظهار داشت: با وجود این تراکم جمعیت در فضای باز و ارتشی مانند ارتش جنایتکار اسرائیل، اگر این عملیات انجام شود، قطعا کشتارهای بزرگ، بحران انسانی و خشم و نارضایتی شدید جهانی را به دنبال خواهد داشت، اما از سوی دیگر، نتانیاهو به این عملیات نیاز دارد تا بگوید که تمام نوار غزه تحت کنترل دشمن اسرائیلی قرار گرفته و این درست نیست، بدین معنا که ما می‌بینیم که در شمال و مرکز نوار غزه، درگیری‌ها همچنان ادامه دارد و اسرائیلی‌ها همچنان متحمل خسارات جانی و مالی سنگینی می‌شوند.
رئیس سابق دادگاه نظامی لبنان ادامه داد: در هر صورت، اقدام نظامی در رفح منجر به یک قتل عام بزرگ علیه ساکنان غیرنظامی و بی‌دفاع خواهد شد. در مقابل دشمن اسرائیلی نیز متحمل خسارات سنگینی خواهد شد، زیرا مقاومت در آنجا انتظارش را می‌کشد و اگر این عملیات انجام شود، گمان نمی‌کنم که جبهه‌های باقی مانده مانند لبنان، جنوب لبنان و یمن و گردان‌های سرایا الاشتر در بحرین که به تازگی خبر مداخله آن را شنیده‌ایم و همچنین عراق آرام بمانند و همگی آنها برای یاری غزه و به ویژه رفح در چندین جبهه در منطقه شعله‌ور خواهند شد.
وی درباره آثار انسانی این حمله گفت: ما به این سؤال باز می‌گردیم و آن آثار انسانی چنین عملیاتی است؛ از نظر نظامی، زمانی که بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار غیرنظامی در منطقه‌ای به وسعت ۵۰ کیلومتر مربع در فضای باز ازدحام کرده‌اند، قطعا چنین عملیاتی منجر به کشتار بزرگی می‌شود، به ویژه زمانی که ما یک ارتش جنایتکار و قصاب داشته باشیم که بازدارنده‌ای برای آن نیست، پاسخگو نبوده و بی‌رحم است. ما انتظار خواهیم داشت که قتل عام بزرگی رخ دهد.
سرتیپ منیر شحاده گفت: البته وضعیت انسانی اسفبار خواهد بود و من فکر نمی‌کنم جهان این صحنه‌ها را تحمل کند. ما می‌بینیم که همه دانشگاه‌ها و مردم جهان علیه دشمن صهیونیستی خیزش کردند که خود را به عنوان یک جنایتکار رسوا کرد و دیگر این ارتش یا دولت یا قوم یهودی که در معرض هولوکاست قرار گرفت و نیز این روایتی که از زمان جنگ جهانی دوم درباره آن سخن می‌گویند، وجود نخواهد داشت.
وی ادامه داد: ارتکاب کشتار در غزه آن (رژیم صهیونیستی) را به قصابی مجرم تبدیل کرد که همه جهان علیه این روایت انتفاضه کردند و جهان در برابر کشتارهای صهیونیست‌ها در طول تاریخ بیدار شده است. ما دانشگاه‌ها را در آمریکا می‌بینیم که قیام می‌کنند و خیزش‌ها از دانشگاه‌ها به خیابان‌های آمریکا هم منتقل شده‌اند و همه علیه اسرائیل شده‌اند. یعنی اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم بسیاری از آنها بیش از آنکه برای یاری غزه باشد به خاطر خشم از اسرائیل است و اینکه آنها مالیات پرداخت می‌کنند تا ارتش اسرائیل به سلاح‌های مرگبار و گران‌قیمت برای ارتکاب کشتار مجهز شود. این امر همچنین در مورد خیابان‌های غربی در اروپا، فرانسه، آلمان، اسپانیا، ایتالیا و همه این کشورها صدق می‌کند.
ژنرال لبنانی در پایان ابراز عقیده کرد: اگر رژیم اسرائیل این عملیات را انجام دهد، منجر به کشتارهای بسیار و بحران انسانی بزرگ خواهد شد که بازتاب و خشم و نارضایتی گسترده‌ای را در میان تمام مردم جهان به همراه خواهد داشت و همه جبهه‌هایی که به غزه کمک می‌کنند با سرعت بیشتری شعله‌ور شده، و در نهایت اسرائیل از این کار پشیمان خواهد شد.
کابینه رژیم صهیونیستی روز دوشنبه به اتفاق آرا آغاز حمله به رفح را تصویب کرد. رادیو ارتش اشغالگر گزارش داد که ارتش پیش از حمله زمینی، تخلیه ساکنان مناطق شرقی شهر رفح در جنوب نوار غزه را آغاز کرده است.
این در حالی است که عصر دوشنبه، اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در تماس تلفنی با شیخ محمد عبدالرحمان، نخست وزیر قطر و عباس کامل، رئیس دستگاه اطلاعات مصر، موافقت خود را با طرح آتش بس در غزه اعلام کرد.
پیش از این هم یک عضو ارشد حماس به الجزیره گفته بود که «به واسطه‌های قطری و مصری اعلام کردیم با طرحشان برای آتش بس در غزه موافق هستیم.»
هزاران فلسطینی در مناطق شرقی رفح از صبح روز دوشنبه پس از تهدید اشغالگران مبنی بر آغاز عملیات نظامی در مناطق مسکونی شروع به رفتن به سمت غرب کرده‌اند.
انتهای پیام
رضا زرندی رییس کل دادگستری استان خراسان رضوی شد